Dhoma përkujtimore tregon historitë e të mbijetuarve të Srebrenicës

BIRN dhe Qendra Përkujtimore e Srebrenicës hapën një dhomë të re përkujtimore që përmban video dëshmitë të 100 të mbijetuarve të gjenocidit të Srebrenicës dhe sende personale që ata i dhuruan për ruajtje.

 

Dhoma e re përkujtimore, e titulluar “Jetët pas fushave të vdekjes”, u hap të martën në Qendrën Përkujtimore të Srebrenicës, me synimin për të nxjerrë në pah historitë e të mbijetuarve dhe për të luftuar mohimin e gjenocidit.

Një projekt i përbashkët i BIRN Bosnje dhe Hercegovinë dhe Qendrës Përkujtimore të Srebrenicës, ai përmban 100 video dëshmi nga të mbijetuarit dhe sende personale që ata i dhuruan koleksionit muzeor të Qendrës Përkujtimore. Dëshmitë mund të shihen edhe online në një faqe të veçantë të BIRN.

Drejtori i BIRN-it në Bosnje dhe Hercegovinë, Denis Dzidic, tha se ai ishte mirënjohës ndaj 100 të mbijetuarve dhe anëtarëve të familjeve të atyre që u vranë në gjenocidin e korrikut 1995 që vendosën të ndajnë përvojat e tyre më të këqija dhe të flasin publikisht për pasojat e gjenocidit.

“Kjo platformë dhe dhomë përkujtimore synojnë të rikthejnë historinë e Srebrenicës në përvojat personale të njerëzve dhe të kontribuojnë në reduktimin e mohimit të gjenocidit dhe keqpërdorimit të gjenocidit për qëllime politike. Askush nuk mund të mos preket nga këto histori”, tha Dzidic.

Projekti u mbështet nga Holanda, ambasadori i së cilës në Bosnje dhe Hercegovinë, Jan Ëaltmans, tha në ceremoninë e hapjes se një nga arsyet pse ekspozita është e rëndësishme është sepse ajo u jep “një dimension njerëzor” fakteve dhe shifrave për gjenocidin që janë përcaktuar nga Gjykata Penale Ndërkombëtare për ish-Jugosllavinë në Hagë.

“Nuk duhet të harrojmë kurrë gjenocidin e Srebrenicës, as viktimat dhe as të mbijetuarit. Arsyeja e dytë është se arsimi mbetet një gur themeli në përpjekjet për të parandaluar luftërat, mizoritë dhe gjenocidet e ardhshme”, tha Ëaltmans.

“Gjatë gjashtë muajve të parë të mandatit tim në Bosnje dhe Hercegovinë, përmes bisedave, kam mësuar shumë për dhimbjen dhe pikëllimin e njerëzve që i mbijetuan gjenocidit, për familjet e viktimave që u mungon prezenca e të afërmve të tyre çdo ditë”, shtoi ai.

Ai tha gjithashtu se kishte takuar “shumë njerëz elastikë në Bosnje dhe Hercegovinë, të cilët besojnë dhe luftojnë për një vend në të cilin nuk ka vend për retorikë nxitëse dhe përçarjeje, për një shoqëri në të cilën fëmijët luajnë së bashku pavarësisht nga origjina e tyre”.

Përfaqësuesi i Lartë Christian Schmidt, zyrtari i lartë ndërkombëtar përgjegjës për mbikëqyrjen e zbatimit të procesit të paqes që i dha fund luftës në Bosnje, tha se gjenocidi vazhdon ende të ketë ndikim në jetën sot në Bosnje dhe Hercegovinë.

“Unë vij nga një shoqëri në të cilën brezat e njëpasnjëshëm u morën me trashëgiminë e gjenocidit. Ky proces ishte i dhimbshëm dhe vazhdoi për dekada. Shpesh ai ndërpritet nga mohimi, pjesërisht sepse krimi në vetvete është i paimagjinueshëm – nuk e besojnë”, tha Schmidt, i cili është gjerman.

“Për këtë arsye, një hetim gjyqësor dhe hetime të hollësishme dhe empirike historike janë të nevojshme. Procesi i pajtimit nuk mund të vazhdojë pa të”, shtoi ai.

Johann Sattler, Përfaqësuesi Special i BE-së në Bosnje dhe Hercegovinë, i cili gjithashtu mori pjesë në ceremoninë e hapjes, paralajmëroi se “kultura e gjenocidit dhe mohimit të krimit vazhdon të jetojë”.

“BE-ja dhe shumë të tjerë këtu sot po punojnë me të vërtetë pa u lodhur dhe ne po përpiqemi të nxjerrim mësime nga e kaluara dhe të shikojmë drejt së ardhmes, për të ruajtur të ardhmen e Bosnjës dhe Hercegovinës”, tha Sattler.

Presidenti i bordit drejtues të Qendrës Përkujtimore të Srebrenicës, Sefket Hafizoviç, tha se dhoma përkujtimore do të ishte “provë e gjenocidit”, por gjithashtu dëshmi se ai ishte pasojë e “nacionalizmit etnik”.

“Krimi i gjenocidit është një krim kundër mbarë njerëzimit”, shtoi Hasan Hasanoviç, kreu i ekipit të historisë orale në Qendrën Përkujtimore.

Shikoni video dëshmitë në faqen “Jetët pas fushave të vdekjes”të BIRN këtu.

 

Emina Dizdarević

 

---

Teksti Deputetja e Dhoma përkujtimore tregon historitë e të mbijetuarve të Srebrenicës u botua fillimisht më Balkan Insight/Balkan Transitional Justice