Përmbledhje: Drejtësia tranzicionale dhe pajtimi në vendet post-jugosllave

 

Zërat e institucioneve, të bashkësive fetare, të aktivistëve, akademive, kulturës dhe të viktimave

 

Përmbledhja përmban ekspoze, diskutime dhe komentaret e përfaqësuesve të institucioneve, të bashkësive fetare, të organizatave joqeveritare, të anëtarëve të bashkësisë epistemologjike dhe të artistëve mbi të arriturat dhe pengesat në ballafaqimin me të kaluarën dhe pajtimin, si dhe rrëfimet e dëshmitarëve, të pjesëmarrësve/seve të Forumit të Dhjetë dhe të Nëntë për drejtësinë tranzicionale në vendet post-jugosllave.

Redaktuar nga Svetlana Slapshak dhe Natasha Kandiq

Botuesi: Koalicioni për KOMRA, 2015

 

Drejtësia tranzicionale dhe pajtimi  në vendet post-jugosllave

 

Pëmbajtja

Hyrje

Natasha Kandiq: KOMRA është gur-themel i raporteve ndaj të kaluarës

I Drejtësia tranzicionale

Niko Grubeshiq: Të arriturat në B dhe H

Tonçi Staniçiq: Viktimat duhet të flasin

Selim Selimi: Kosova ka përparuar.

Dhurata Hoxha: Themelimi i Grupit ndërministror të punës për ballafaqim me të kaluarën në Kosovë

Mary Anne Hennessey: Reformat institucionale dhe pajtimi e përbëjnë bazën e paqes së qëndrueshme

Dr. Goran Shimiq: Strategjia e drejtësisë tranzicionale në B dhe H

Bojan Glavasheviq: E kemi bërë dallimin e qartë midis – të drejtës dhe drejtësisë

Drejtësia penale

Sandra Orloviq: Serbia nuk ka strategji të procedimit të krimeve të luftës

Xhenana Karup Drushko: Në B dhe H drejtësia tranzicionale është reduktuar në gjykime penale

Vesna Tersheliq: Brengos rritja e përjashtimit

Tea Gorjanc Preleviq: Në Mal të Zi nuk ka asnjë aktakuzë në bazë të përgjegjësisë komanduese

Nora Ahmetaj: Përparësia e gjykimeve para gjykatave të Republikës së Kosovës

Mirko Klarin: Faktet e vërtetuara dhe të gjykuara janë trashëgimia kryesore e Tribunalit të Hagës

Dr. Denisa Kostovicova: Kushtëzimi i euro-integrimeve me bashkëpunimin me Tribunalin e Hagës

Zoran Pusiq: Gjykata e Hagës ka qenë e suksesshme, papritmas është ndalur

Dr. Gentian Zyberi: KOMRA është instrument për vazhdimin e diskutimit mbi gjithë atë që ka ndodhur gjatë luftërave

Dr. Jelena Subotiq: Ideja e drejtësisë post-konfliktuale është e ndërtuar mbi diskursin e gjithmbarshëm nacional

Dr. Jasna Dragoviq-Soso: Narrativat gjyqësor nuk kanë pasur jehonë në publikun e gjerë

Dr. Kristen Perrin: Thirrja nga gjykata për harrim

Dr. Katarina Ristiq: Narrativat legal mbi viktimat nuk arrijnë deri te bashkësia e kryerësve

Faktet, historia e përbashkët

Prof. Zharko Puhovski: Detyra jonë është turpërimi i kryerësve

Dr. Anna Di Lellio: E arritura më e madhe e KOMRA-s është kthimi i çështjes së drejtësisë në plan të parë të debatit

Dr. Jasna Dragoviq-Soso: Kërkimfaljet – pas punës së kryer në ruajtjen e kujtimeve

Dr. Jelena Obradoviq-Wochnik: Publiku i qetë nuk është në anën e krimeve

Dr. Sari Wastell: Historia e përbashkët

Prof. Sergej Flere: Historia është një nga kanalet e reproduktimit më të fortë të legjendave dhe të miteve nacionale

Dr. Christian Nielsen: Periudha para dhe pas vitit 1991 është e ndërlidhur

Dr. Eric Gordy: Mungon komunikimi midis institucioneve dhe publikut

Ivor Sokoliq: Shoqëria civile ka potencial për të udhëhequr ndryshimet në perceptimin publik

Adriatik Kelmendi: Pranimi i ekzistimit dhe pranimi i viktimave në rastin e Kosovës

Igor Cvetkovski: Diskriminimi dhe trajtimi i barabartë i veteranëve dhe i viktimave civile edhe më tutje janë të pranishëm

Prof. Zdravko Grebo: Faktet, së pari!

Prof. Zharko Puhovski: Nga humbja në humbje e deri te fitorja përfundimtare

II Pajtimi

Zheljko Komshiq: Duhet të reagohet, por edhe të ofrohet dora e pajtimit

Mioljub Vitoroviq: Pajtimi i procesit

Engjellushe Morina: Ballafaqimi me të kaluarën duhet të fillohet në kuadër të një shoqërie

Fra Ivan Sharçeviq: Duhet të ballafaqohemi me historinë tonë, me të kaluarën tonë

Husein efendi Smajiq: Bashkësitë fetare nuk janë përgjegjëse për atë që ka ndodhur

Vanja Jovanoviq: Pajtimi i njërës palë me tjetrën është proces

Jakob Finci: Pajtimi përmes besimit

Rexhep Hoxhë Lushta: Dialogu i njëmendët dhe të kuptuarit midis palëve të kundërvëna është mënyra më e mirë për falje dhe pajtim

Dr. Christifer Lamont: Përgjegjësia dhe falja janë perspektiva komplementare

Fra Ivo Markoviq: Idesë së pajtimit i duhet vizioni dhe një hap përpara

Natasha Kandiq: Të kuptuarit dhe interpretimi i nocionit dhe i procesit të pajtimit

Dr. Hrvoje Klasiq: Procesi i pajtimit nuk mund të vështrohet i ndarë nga procesi i mirëkuptimit

Prof. Zoran Pajiq: Po përsëritet cikli midis gjeneratave i dhunës dhe i “qërimit të hesapeve historike”

Dr. Spomenka Hribar: Pajtimi: proces ose qëllim përfundimtar?

Dr. Denisa Kostovicova: Procesi i pajtimit në mënyrë primare zhvillohet përmes komunikimit

Nebojsha Petroviq: Është e nevojshme të humanizohen të tjerët

Mirko Klarin: Pajtimi nga këndi i kriminelëve të luftës

Dr. Avila Kilmurray: Është nevojë e viktimës për ta treguar rrëfimin e vet dhe që të jetë e dëgjuar

Kultura, arti dhe faktet

Prof. Svetllana Slapshak: Kultura guximshëm pyet për atë se çka është e kaluara

Prof. Svetlana Slapshak : Përhapja e së vërtetës dhe etika e zekthit

Dino Mustafiq: E vërteta artistike nuk guxon të relativizojë

Llazar Stojanoviq: Kur dëshirohet dhe kur ka guxim, arti e pushton lirin për viktimat

Ante Perkoviq : Hapësira e padukshme shpirtërore edhe sot ekziston

Prof. Svetllana Slapshak: Teatri shërben për të shqetësuar dhe për të shkaktuar sikletin

Alban Ukaj: Hapja e temave të luftës nuk ka qenë e thjeshtë

Maja Izetbegoviq: E kam privilegjin që në skenë të flas për përvojën time

Stevan Bodrozha: Arti i cili shtron pyetje

Hazim Begagiq: Është me rëndësi që fenomenin e shkollës muzikore në Zenicë e kemi kthyer në diskurs publik

Andrej Nosov: Shikimi nga perspektiva e tjetrit

Bojan Munjin: Në një vend protagonistët e tragjedisë jugosllave

Llazar Stojanoviq: Faktet ua ndryshojnë konteksteve të ndryshme vlerën dhe parashenjën

Vesna Kesiq: Gratë viktima shikohen si fajtore për fatin e vet

Ivana Laliq: Dëshmitarët e mbrojtur janë të dëshpëruar me institucionet e sistemit

Pjer Zhalica: Viktimat janë heronj të luftë

III Zërat e viktimave

• †Mirko Kovaçiq: Dialogu në kamp
• Zoran Kosiq: Veteranët bisedojnë për pajtimin
• Mirjana Uçakar: “Personat e fshirë” kanë vështirësi në realizimin e të drejtës në kompensim
• Dragan Pjevaç: Aktgjykimet liruese të Hagës e kanë kthyer procesin e ballafaqimit me të kaluarën në fillim
• Bekim Gashi: Unë jam njeriu më i lënduar në botë
• Nada Bodiroga: Këpuca e nënës sime, i vetmi dëshmirtar i mbijetar se aty kanë jetuar prindërit e mi
• Sunçiqa Antiq: Babai im i vdekur është konsideruar si i gjallë 15 vite
• Ljubisha Filipoviq: Së pari pajtimi, pastaj kthimi
• Marica Sheatoviq: Kërkimi im për të vërtetën dhe drejtësinë
• Amir Kulagliq: Behari, pranvera na i kujton ata, të cilët nuk janë më
• Nikolla Shasho: Ata tashmë janë në shtëpinë e tyre të përjetshme, ata eshtrat e tyre
• Kada Hotiq: Por si do ta zërë gjumi kriminelin kur t’i kthehen pamjet
• Mevludin Lupiq: Na duhet bashkëndjesia
• Prenk Gjetaj: Familjet e personave të zhdukur janë kategoria më e rrezikuar e njerëzve të goditur nga lufta
• Munira Subashiq: Më së shumti është i nevojshëm besimi midis njerëzvre
• Desanka Pejçinoviq: Për shkak të fëmijëve jemi të gatshëm të biem në gjunjë dhe të përulemi

 

PERMBLEDHJE

Permebledhje – trilingual edition (BCS, English and Albanian language)